પ્રકૃતિ અને માનવ વચ્ચે અત્યારે કોઈ અજાણી ખાઈ ઉભી થઇ ગઈ છે, પરંતુ જરા કલ્પના કરો કે જો આ બંને વચ્ચે કોઈ પ્રેમબંધન રચાય તો? હસતું ગુલાબ આવા જ એક પ્રેમબંધનની કલ્પના કરે છે.
મારી નોકરી એક ઉચ્ચ સરકારી અધિકારીની છે. દર અઢી-ત્રણ વર્ષે નવા શહેરમાં જવાનું. નવા શહેરમાં જાવ એટલે નવું વાતાવરણ, નવો સ્ટાફ, નવું ઘર ગોતવું, ત્યાં નવા પાડોશીઓ, મારી પત્ની માટે નવા વેપારીઓ, નવરાશે બે વાતો માટે નવી પાડોશણો – આ બધું મળતાં સમય લાગે. હા, અમારા લગ્નને બહુ વખત થયો નથી તેથી નવરાશની પળોમાં અમે જ એકમેકના મિત્રો.
વારંવાર નાનાથી મોટાંથી નાના શહેરમાં જવાનું હોઈ મારી સહચરીએ નોકરી લીધી જ નથી. એ મારામાં ઓગળી ગઈ છે, મારી નોકરી જે જિંદગી જીવાડે એ જીવવાનું એણે પસંદ કર્યું છે.
આ શહેરમાં નવું ઘર થોડા પ્રયત્નો અને દલાલને બે મહિનાની દલાલી પછી મળ્યું. અમને બંનેને ગમી ગયું. આગળ નાનું આંગણું, આંગણામાં થોડી માટીવાળી ક્યારા ની જગ્યા.
તેણી કહે, અહીં થોડા ફુલ છોડ વાવીએ. થોડો ડેકોરેટીવ એક તુલસી ક્યારો લાવીએ. નજીકની નર્સરીમાંથી અમે થોડા ફુલ છોડ અને માટલાવાળા પાસેથી સુંદર તુલસી ક્યારો લઇ આવ્યાં. તેણી ખુશી ખુશી સવારે છોડવાઓને પાણી સિંચતી. નહાઈને તુલસીને તથા સૂર્ય ને અર્ધ્ય આપતી.
એક વાર મેં લલકાર્યું “આ ઈન નઝારોં કો તુમ દેખો, મેં બસ તુમ્હેં દેખતે હુએ દેખું.” મને સદ્યસ્નાતા પત્નીને છુટા લાંબા , જલબિંદુઓ નીતરતા કેશ સાથે આંખ મીંચી સૂર્યને અર્ધ્ય આપતી જોવી ગમતી.
ક્યારામાં સુંદર રાતરાણી, જૂઈ તો હતાં જ. એક દિવસ સહચરી કહે “આપણે ગુલાબનો છોડ વાવીએ. અહીં માટી ને પાણી સારાં છે.” આજ્ઞા સર આંખો પર! ગુલાબ વાવ્યાં. ફુલ આવતાં વાર તો લાગે જ ને?
જૂઈ, રાતરાણી હજુ વધતાં હતાં. ફુલ આવવાને વાર હતી.
જીવનની દરેક સુંદર વસ્તુ થોડો સમય લઇને જ મળતી હોય છે.
નર્સરીનાં ગુલાબ ઉગે ના ઉગે તે પહેલાં બે ત્રણ ઘર દૂર રહેતા પાડોશીના ઘરમાં ઊગેલાં ગુલાબની કલમ તેમને પૂછતાં રાજી ખુશીથી કાપી આપી. મેં સુડીથી છેડેથી ત્રાંસી કાપી, પાન તોડ્યાં, અને માટીમાં ત્રાંસી રોપી. બંને એ મળી માટીને બંને હાથે દબાવી હાથથી કડક આધાર કર્યો. રોજ હવે ગુલાબને પાણી સીંચાતું, ચા ના કુચા પણ નંખાતા. થોડા દિવસમાં તેની ટોચ પર સુંદર, નાજુક લાલ ચટક કૂંપળ ફૂટી. અમે બંને નવું જીવન પાંગરતું જોઈ ખુશ થયાં.
ગોળ મઝાની પાંદડીઓ ફૂટી. આગળ સુંદર અણી. નાજુક કાંટા પણ ઉગ્યા. નાનું બાળક નખ મારે એમ તેનું હળવું ચુભવું મને ગમતું.
ઓફિસથી તો અંધારાં જામી ગયા પછી જ આવતો પરંતુ ઉગતી સવારે અમે સાથે નવા બગીચામાં બેસીને જ ચા પીવાનું રાખેલું. આગળ કહ્યું તેમ સદ્યસ્નાતા પત્નીને ફુલોને પાણી પાતી જોતો જ રહેતો. ફુલો વાતાવરણ પંચવટી જેવું રંગીન બનાવી દેતાં.
“હેઈ.. જુઓ કેવી સુંદર કળી ખીલી ગુલાબને? ઉપરથી અણીદાર નીચેથી દડા જેવી.“ કહેતી એક સવારે મારી સહચરી ઝૂમી ઉઠી.
પરંતુ ઓચિંતી ડાળ પીળી પડતી લાગી. કોઈ કહે રાખ નાખો. કોઈ કહે ભેજ વધી જાય છે રેતી નાખો. પણ કાંઈ થયું નહીં . હળવે હળવે એ ગુલાબનો છોડ કરમાઈ ગયો. પત્ની હવે તો નિશ્ચય કરી ચુકેલી “જ્યાં સુધી ઘરમાં ગુલાબ ન ખીલે ત્યાં સુધી વાવ્યે જ રાખવું.” મેં બીજી કલમ નર્સરીમાંથી લાવીને વાવી. હવે ચા ના કુચામાં રાખ ભેળવી નાખતો. થોડા કાંકરા ક્યારાની માટી પર નાખી દીધા જેથી ભેજ ઉડી જાય નહીં. આ વખતે તો લાલ ચટક ગુલાબ નાનું સરખું પણ થયું ખરું. પ્રથમ ગુલાબ સહચરીએ ચૂંટ્યું ત્યારે મેં તેનો કોમળ હાથ પકડી લીધો. બંનેએ સાથે એ ગુલાબની સ્નિગ્ધ પાંદડીઓ પંપાળી. પત્નીએ એ સાવ નાનું પ્રથમ ગુલાબ ઘરમાં પુજા ના દેવ ને અર્પણ કર્યું. મને કહે “હવે મોટું ગુલાબ થાય એટલે તમે મારા વાળ માં પરોવજો. થશે જ.”
| લાગતું વળગતું: મમ્મી, પપ્પા, દાદા, દાદીને એક વર્ષના બાળકનો ખુલ્લો પત્ર |
અમે રજાઓમાં નજીકના સ્થળે ચારેક દિવસ ફરવા ગયાં. પાછાં આવતાંજ જોયું તો ગુલાબનો છોડ જ ગુમ! કોઈ પ્રાણી કૂતરાં બિલાડાંએ કૂદી ને ઉખેડી નાખ્યું હશે કે ગાય ખાઈ ગઈ હશે , કોઈ બસ, ગમ્યો એટલે ઉપાડી ગયું હશે. આસપાસ કરમાઈ ગયેલા અવશેષો પડેલા. પત્નીની નિરાશા હું જોઈ શક્યો. વળી નર્સરીમાંથી નાનો છોડ જ લઇ આવી વાવ્યો. નર્સરીવાળો કહે ચોમાસુ તો ગયું. હવે શિયાળામાં થશે. માવજત કર્યે રાખો.
ફરી કાળી માટી, ચાના કુચા, રાખ ઉપર કાંકરાનું સ્તર – ફરી ફરી કુમળી પાંદડીઓનું ફૂટવું, છોડ ફાલવો. પત્ની રોજ “ માડી તારું કંકુ ખર્યું ને સુરજ ઉગ્યો” ગાતી ગણગણતી. હવે નવી ખરીદેલ જળ ઝારીથી પાણીનો ફુવારો સીંચતી. છોડવાઓ અને પત્ની બંને થોડાં ભરાયેલાં થઈ ગયેલાં તેથી વધુ ને વધુ સુંદર લાગતાં હતાં.
મારા પણ એ શહેરમાં દિવસો પુરા થવા આવેલા. પત્નીને ઇંતેજાર હતો ખીલેલા ગુલાબનો, મને એના અંબોડે પરોવવાનો. કળી આ છોડ પર પણ ખીલી. હવે તો રાતરાણીની સુગંધથી બેડરૂમ ભરાઈ જતો હતો. જૂઈ શરમાળ ષોડશી કન્યાની પેઠે લળી જઈ, પોતાની જ નાજુકતાના ભારથી ઝૂકી ગઈ હતી. એક સુંદર મોડી સાંજે ઘેર પરત આવતાં જ પત્નીએ મને “સાચુકલાં ગુલાબ” ની વધામણી આપી- તે માતા બનવાની હતી, હું પિતા. હું ખુશીથી ઝૂમી ઉઠ્યો. બહાર મસ્ત રાત્રિના પવનમાં ખીલું ખીલું થતું ગુલાબ લહેરાતું, આછું આછું ઝૂમતું હતું. બીજી સવારે જોયું, તો ગુમ ! ગાય ખાઈ ગઈ હશે. કે કોઈ તોડી ગયું હશે. પત્ની રડમસ થઈ ગઈ.
હવે ગુલાબ ફરતે અમે કાંટા ની વાડ કરી. હા, કાંટા ધરાવતા છોડને પણ રક્ષા માટે મોટા કાંટાની વાડ. પોતાના સ્વરક્ષણના સાધનો હોય તો પણ અન્ય વધુ પ્રબળ દુશ્મનથી બચવા વધુ સક્ષમ રક્ષકનો સહારો આપણે પણ લેવો જ પડે છે.
કળી ખીલી. શિયાળો પણ દસ્તક દઈ રહ્યો હતો. એવામાં મારો પણ નવા શહેર નો ઓર્ડર આવી ચુક્યો.
એક જાહેર રજા સાથે જોઈનીંગ લીવ ભેગી કરી અમે સામાન બાંધ્યો. વળી નવી દુનિયા, નવો સ્ટાફ, નવું ઘર, નવો પાડોશ હશે. આ જ તો મારી દુનિયા હતી.
શિયાળાની વહેલી સવાર હતી. સામાન માટેનો ટ્રક નવેક વાગે આવવાનો હતો. અમે છેલ્લે છેલ્લે આ મકાનના બાગમાં સાથે ચા પીવા નું નક્કી કર્યું ને હું બેઠો. પત્ની ચા લઇ આવતાં ટ્રે મુકી તુરત કુદી. પુરા રણકતા અવાજે, ઉભરાતા ઉમળકાથી મારો હાથ પકડી કહે “ જુઓ આ ખીલ્યાં બે મોટાં મઝાનાં ગુલાબ. કેવાં લાલ ચટક છે?” મેં કહ્યું “ ને હા, કોમળ પાંદડીઓ પર ઝાકળ બિંદુઓ પણ છે. તારા મેં ચુંમેલા હોઠ ની જેમ.” તે શરમાઈ ઉઠી. મને હળવેથી કહે “દેવને તો ચડી ગયું. હવે આમાંથી એક મારા વાળમાં તમે જ ભરાવો, ઝાકળ બિંદુઓ સાથે. હું અંદરથી ગુલાબી સાડી પહેરીને આવું છું. લાલ ગુલાબ મારા માથામાં તમે ગુલાબ પરોવતા હોય તેવો સેલ્ફી સાથે જ ખેંચશું. “
થોડીજ વારમાં તે સુંદર ગુલાબી સાડી પરિધાન કરીને આવી. જે પેક થઇ ગયેલી બેગમાંથી કાઢી હતી. સામાન સંપૂર્ણ પેક હતો પણ અરમાનો ક્યાં પેક હતાં?
મેં ઝાકળ બિંદુ સાથે એક હસતું મહેકતું ગુલાબ તેના વાળમાં ખોસ્યું. તે અરીસામાં જોઈ મીઠું હસી. તેની પીઠ મારી તરફ હતી. ગુલાબ મને મારી સામે ખીલખીલાટ હસતું લાગ્યું.
ત્યાં તો બહારથી ટ્રક વાળાનો અવાજ આવ્યો – “સાબ, સામાન લઈએ. પહેલાં તો આ કૂંડાં સાચવીને અંદર ટ્રકમાં મૂકી દઈએ. ગલગોટા, તુલસી, બારમાસી વગેરે ટ્રકમાં ચડ્યાં. ગુલાબના છોડને અનેક વિકસતી કે વિકસી ચુકેલી કળીઓ બેઠી હતી. પણ અત્યારે કયો માળી એને કૂંડાં માં નાખે? કાશ એ અમારી આંગળી પકડી ક્યારામાંથી બહાર આવતું હોત!
કમ્પાઉન્ડમાંથી બહાર આવી અમે છેલ્લી નજરે મકાન સામે જોયું. બગીચાના છોડ અમને વિદાય આપતા ઝુમતા હતા. પત્નીની એક મોટું ગુલાબ ઘરમાં ઉગાડી પોતાના વાળમાં પરોવવાની આશા ફળીભૂત થઈ હતી એનો આનંદ એના મુખ પર સ્પષ્ટ હતો. હજુ એક હસતું ગુલાબ પણ છોડની ટોચે નમીને અમને વિદાય આપતું લાગ્યું.
એ મહેકતા ગુલાબની મીઠી યાદોને ખોબામાં ભરી, ના, કહો કે અલગ પેકીંગમાં ભરી અમે સાથે લઇ ગયાં . પરિવર્તન તો કુદરતનો નિયમ છે. વાવ્યા કર્યાની મહેક સાથે આવે છે. બીજું પાછળ રહી જાય છે.
અમે પાછળ ટેક્ષીમાં નીકળયાં.. હું નવા વાતાવરણમાં જવા અને આવતી પરિસ્થિતિને વધાવવા ઉત્સુક હતો પણ પત્ની કઈંક ઉદાસ લાગી. કહે કે ત્યાં ખાસ મોટી ખુલ્લી જગ્યા નથી. છેવટ એક કુંડાંમાં પણ આટલી મહેનત કરી વાવેલો ગુલાબનો છોડ લઈ લીધો હોત તો સારું થાત. એક વાર તો કહે, ટ્રકવાળાને મોબાઈલ કરો. આગળ ચા-પાણી પીવા રોકાય ત્યાં સુધીમાં આપણે ટેક્ષી પછી લઇ, ગુલાબનો છોડ ખોદીને પણ લઇ આવીએ કે કમ સે કમ એની એક કલમ તોડી આવીએ. નવી જગ્યાએ કૂંડાંમાં વાવવા થશે. નાની પાળી તો છે એ મુકવા માટે. પણ ટેક્ષીડ્રાઈવરે કહ્યું કે પાછળ જાશું તો ટ્રાફિક જામ નડશે અને હવે ઘણા આગળ નીકળી ગયા છીએ.
હશે. બધે આપણને ગમતું થોડું જ હોય? એમ કહી સહચરીએ હતાશા સાથે મન મનાવી લીધું.
બપોર ઢળતાં અમે નવા શહેરમાં નવા ઘરે આવી પહોંચ્યાં. એ વખતે ટ્રક પણ આવી ગયેલો. તેણી સહુથી પહેલાં ઉતરી મારી પાસેથી ચાવી લઈને આગળ ગઈ. કહે કે પહેલાં દીવો કરીએ. મારી પર્સમાં વાટ છે. ઘીવાળી કરી રાખી છે. ડ્રાઈવર પાસેથી હમણાં બાક્સ માંગી લો.
જ્યાં અંદર કમ્પાઉન્ડમાં તેણીએ પગ મુક્યો ત્યાંતો એ હર્ષથી “ વાઉ.. ક્યા બાત હૈ “ કરતી પરત દોડી, મારું બાવડું પકડી મને લગભગ આલિંગન માં જ લઇ લીધો.કહે “જુઓ જુઓ, મારું હસતું રમતું ગુલાબ અહીં પણ આવી ગયું!” મને નવાઈ લાગી. આમ તેમ જોઉં ત્યાં ક્લીનર જ બોલ્યો “મેમ સાબ , મેં તમને છેલ્લે પાછળ જોતાં જોયેલાં. તમારી આંખમાંથી એ ગુલાબ જાણે ડોકિયાં કરતું હતું. મેં ટ્રક સહેજ આગળ ટર્ન પર ઉભી ત્યારે મારો જેક માટેનો રોડ લઇ, કોઈના બાઈક પાછળ બેસી ત્યાં જઈ એ ખોદી લીધું અને મારી પાસેની તમારી જ એક વધેલી પ્લાસ્ટિક બેગમાં માટી સાથે રાખી દીધું. એ છોડ ખુબ માવજત થી ઉછેરેલો લાગે છે. લો ત્યારે જાઉં.”
ગુલાબ તો હસતું હતું જ પણ મારી પ્રેયસીનો ફુલગુલાબી ચહેરો વધુ હસતો, સુંદર લાગતો હતો. અમે બંનેએ સાથે એ ગુલાબની સ્નિગ્ધ પાંદડીઓ પર હાથ ફેરવ્યો. મારા હાથમાં એનો ફુલગુલાબી હાથ પકડી હું ઘરમાં દાખલ થયો. દીવાને અમે પગે લાગ્યાં. દરવાજો બંધ કર્યો. અને.. બહાર પાંદડીઓ વચ્ચે એક હસતું ગુલાબ, તો મારા કરકમળો વચ્ચે … બીજું હસતું, ગુલાબી, લાલ ચટક અધર પુષ્પોવાળું ગુલાબ!
eછાપું
તમને ગમશે: જો સ્ત્રીઓ નાણાંકીય રોકાણ વિષે સમજી જાય તો દરેક કુટુંબ આબાદ થઇ જાય!
